Âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói: Phương pháp hiệu quả tối ưu

Âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói được xem là một phương pháp điều trị mang lại hiệu quả tối ưu nhất hiện nay. Khi áp dụng phương pháp này sẽ giúp trẻ cải thiện và khắc phục được các rối loạn cơ bản về ngôn ngữ giao tiếp, phát âm, độ trôi chảy và độ vang của giọng nói. Đặc biệt, âm ngữ trị liệu tốn ít chi phí, hiệu quả cao mà lại đảm bảo an toàn tuyệt đối cho con trẻ.

Khái niệm phương pháp âm ngữ trị liệu

Âm ngữ trị liệu là một phương pháp thuộc chuyên ngành Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng được tổ chức Y tế thế giới (WHO) công nhận. Phương pháp này được các chuyên gia áp dụng để chẩn đoán và thực hiện điều trị bệnh, giúp cải thiện và giải quyết được các vấn đề như:

• Phát âm, âm lượng, độ vang của giọng nói, sự lưu loát, trôi chảy khi nói.
• Khả năng hiểu, đồng thời thể hiện ngôn ngữ, diễn đạt bằng lời nói thông qua một số hình thức như hình ảnh, chữ viết, các ký hiệu đặc biệt.

Ngoài điều trị cho trẻ chậm nói thì âm ngữ trị liệu còn được áp dụng cho rất nhiều các bệnh lý liên quan đến rối loạn chức năng não bộ khác như trẻ tự kỷ, trầm cảm, trẻ chậm phát triển ngôn ngữ, trẻ chậm phát triển tâm thần, bại não, chậm phát triển trí tuệ, rối loạn tâm lý, trẻ tăng động giảm chú ý, sứt môi hở hàm ếch, khiếm thính…và rất nhiều chứng bệnh khác.

Những lợi ích của phương pháp âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói

Nếu được áp dụng đúng cách, hợp lý thì phương pháp âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói mang lại nhiều lợi ích vô cùng tuyệt vời như:

• Giúp trẻ tự tin, mạnh dạn, giao tiếp tốt với mọi người xung quanh, con có thể sống hòa nhập tốt với xã hội, việc học hành cũng đem lại kết quả cao hơn.
• Trẻ phát âm rõ ràng, không còn lặp từ, thiếu từ, những điều nói ra đơn giản, đủ nghĩa giúp người nghe hiểu rõ vấn đề.
• Với những trẻ gặp tình trạng chậm nói kèm theo đó là chậm phát triển trí tuệ, con không được thông minh vì vậy việc phân biệt những từ đồng âm, đồng nghĩa là rất khó. Sau quá trình điều trị trẻ sẽ khắc phục được tình trạng này lên đến 70%.
• Trẻ biết cách kiềm chế cảm xúc và thể hiện tình cảm với tất cả mọi người. Không còn cáu kỉnh, khó chịu, bực bội khi giao tiếp với người khác.
• Việc áp dụng các thẻ học, hình ảnh trong quá trình điều trị sẽ giúp con trẻ tăng trí tưởng tượng phong phú, rèn luyện trí nhớ, thích đọc sách.

Theo các chuyên gia thì đối với trẻ chậm nói, nếu được phát hiện sớm và áp dụng phương pháp âm ngữ trị liệu đúng cách sẽ giúp con cải thiện các triệu chứng lên đến hơn trên 70%. Mặc dù không mang tính nguy hiểm cao nhưng nếu được thăm khám và điều trị sớm thì kết quả đạt được sẽ cao hơn.

Nguyên tắc thực hiện phương pháp âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói

Đối với bất kỳ một phương pháp trị liệu nào áp dụng cho trẻ chậm nói cũng đều có những nguyên tắc nhất định, rõ ràng. Chuyên gia cần đảm bảo thực hiện đúng các nguyên tắc đề ra thì quá trình điều trị mới đem lại hiệu quả cao nhất. Đối với phương pháp âm ngữ trị liệu, chúng ta cần lưu ý một số vấn đề cơ bản sau:

• Căn cứ vào mức độ bệnh nặng nhẹ, độ tuổi khác nhau mà áp dụng các liệu pháp cho phù hợp với trẻ.
• Điều trị cho trẻ chậm nói tốn rất nhiều thời gian, vì vậy cần kiên trì thực hiện, đồng thời nên dựa vào mức độ tiến triển của bệnh để thay đổi các liệu pháp cho thích hợp.
• Ngoài điều trị bệnh ở các trung tâm y tế, bệnh viện, trường giáo dục đặc biệt thì vai trò của cha mẹ, những người thân trong gia đình là không thể thiếu. Nên quan tâm, chăm sóc và hỗ trợ trẻ điều trị tại nhà để giúp con sớm cải thiện tình trạng bệnh.
• Ngôn ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói nhằm mục đích giúp trẻ cải thiện toàn diện các vấn đề như phát âm, giao tiếp, độ trôi chảy, độ vang, nhai nuốt dễ dàng hơn, khắc phục tình trạng chảy dãi, khó đưa thức ăn vào miệng…chứ không phải chỉ dạy những hành vi đơn lập nào đó.
• Ngoài học phát âm, tập nói, luyện giọng thì các chuyên gia cần tạo cho trẻ sự phấn khích, hứng thú để trẻ tiếp thu bài nhanh hơn bằng cách sử dụng các hình ảnh, thẻ học, truyện tranh đầy màu sắc hoặc tổ chức các trò chơi vận động, trò chơi âm nhạc, trò chơi luyện phát âm cho trẻ.

Cách thức thực hiện phương pháp âm ngữ trị liệu

Hiện nay phương pháp âm ngữ trị liệu được áp dụng rất phổ biến và rộng rãi, có thể được thực hiện ngay tại các bệnh viện, trung tâm y tế, trung tâm giáo dục chuyên biệt, các trường giáo dục đặc biệt hoặc thậm chí tại nhà. Các giáo viên, bác sĩ, chuyên gia và cha mẹ cần có sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng và theo sát trong quá trình điều trị cho trẻ thì mới đem lại hiệu quả như mong muốn.

Sau khi thăm khám, chẩn đoán, các chuyên gia sẽ căn cứ vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nặng nhẹ của bệnh và độ tuổi của trẻ để lựa chọn cách điều trị phù hợp. Phương pháp ngôn ngữ trị liệu bao gồm hai liệu pháp cơ bản đó là: AAC – Hỗ trợ cho con trẻ gặp những khó khăn về giao tiếp và liệu pháp PROMPT, cụ thể:

1. Liệu pháp PROMPT

Liệu pháp này được hiểu đơn giản là các chuyên gia sẽ giúp trẻ thực hiện các động tác vận động, tập luyện ở những bộ phận như lưỡi, hàm, môi để giúp tái cấu trúc cơ miệng. Nhìn kỹ vào sự vận động, di chuyển của các bộ phận này các chuyên gia sẽ tìm ra những khó khăn mà trẻ đang gặp phải.

Từ đó trẻ sẽ biết cách phát âm sao cho đúng, ngay cả những âm vị khó, phức tạp. Mục đích cuối cùng của liệu pháp là khắc phục tình trạng chậm nói, khó phát âm, giúp trẻ dễ dàng và tự tin hơn trong vấn đề giao tiếp, đối thoại với những người xung quanh, khi nói người nghe sẽ nắm được vấn đề và hiểu rõ ràng ý nghĩa câu nói.

2. Liệu pháp AAC – Hỗ trợ trẻ gặp vấn đề về ngôn ngữ

Liệu pháp ACC mang tính phổ biến cao được nhiều các bậc cha mẹ lựa chọn điều trị chứng chậm nói cho trẻ, bởi vì hiệu quả mà liệu pháp này mang lại cao. Cách thức tổ chức phong phú, đa dạng giúp trẻ cảm thấy hứng thú và tiếp thu thông tin một cách nhanh chóng, chính xác.

ACC là một liệu pháp đa phương tiện, tức là ở đó các chuyên gia có thể sử dụng nhiều công cụ hỗ trợ điều trị bệnh khác nhau như lời nói, hình ảnh thực tế, tranh ảnh, thẻ học, sách vở, âm nhạc, trò chơi, hành động cử chỉ sinh động, cụ thể như:

• Thẻ học, tranh ảnh, sách vở: Nhóm công cụ này thường mang tính độc đáo, màu sắc đa dạng, tươi vui, hình ảnh sống động, nội dung hấp dẫn giúp cho trẻ tăng khả năng nhận biết, ghi nhớ, trí tưởng tượng, cải thiện ngôn ngữ, kích thích phát triển trí não.
• Âm nhạc, trò chơi: Sử dụng âm nhạc trong quá trình điều trị chậm nói cho trẻ giúp con cải thiện khả năng ngôn ngữ, biết cách phát âm đúng các âm vị. Chuyên gia nên tập cho trẻ các bài hát thích hợp với độ tuổi của con trên nền nhạc vui tươi, nhí nhảnh hoặc cũng có thể tổ chức các trò chơi âm nhạc cho trẻ mầm non để giúp con cảm thấy hứng thú kích thích hơn.
• Cử chỉ, hành động: Ngoài việc sử dụng các công cụ, phương tiện hỗ trợ điều trị bệnh thì chuyên gia cũng có thể áp dụng ngôn ngữ hình thể, cử chỉ hành động để giúp con tăng khả năng tương tác, trí tưởng tượng từ đó con sẽ có mong muốn nói ra những suy nghĩ của mình nên dễ dàng phát ra lời nói.

Một số lời khuyên dành cho cha mẹ

Như đã chia sẻ ở trên, điều trị chứng chậm nói cho trẻ cần rất nhiều thời gian, không phải vấn đề một sớm một chiều là có thể giải quyết được. Do đó, cha mẹ nên cố gắng chờ đợi, đồng hành cùng con trẻ trong suốt chặng đường điều trị. Phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia để giúp con sớm cải thiện bệnh theo hướng tích cực, bệnh không chỉ được điều trị ở trung tâm, bệnh viện mà còn cần thực hiện ngay tại nhà.

Ngoài những điều cơ bản nói trên, trong quá trình điều trị tại nhà các bậc phụ huynh cần lưu ý:

• Xây dựng cho con trẻ một chế độ ăn uống khoa học, hợp lý, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Nắm được vấn đề trẻ chậm nói nên bổ sung gì tốt cho con để từ đó lựa chọn nguồn thực phẩm phù hợp với trẻ.
• Tuy trong phương pháp âm ngữ trị liệu có đề cập đến vấn đề sử dụng các thiết bị điện tử để hỗ trợ trẻ trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, chỉ nên dùng để phục vụ việc học, cải thiện tình trạng bệnh, không nên để con trẻ tùy ý xem và quá lạm dụng sẽ khiến chứng chậm nói ngày càng thêm trầm trọng.
• Cha mẹ nên dành nhiều thời gian cho con trẻ, thường xuyên nói chuyện, chia sẻ tâm sự mọi vấn đề trong cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra nên đọc sách, kể chuyện, hát cho bé nghe trước khi đi ngủ để giúp con cải thiện khả năng ngôn ngữ thông qua trí tượng tượng, lời bài hát, hình ảnh câu chuyện vừa nghe.
• Cho trẻ ra ngoài tham gia các hoạt động tập thể, chơi các trò chơi vận động thể chất để giúp con giải phóng năng lượng, có cơ hội tiếp xúc với nhiều người từ đó con trở nên dạn dĩ, tự tin và cải thiện được khả năng ngôn ngữ, giao tiếp.

Hiện nay, chứng chậm nói ở trẻ, đặc biệt là trong độ tuổi mầm non đang có xu hướng ngày càng tăng cao. Chính vì vậy, ngay khi thấy những dấu hiệu nghi ngờ bệnh thì các bậc cha mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám ngay không nên chần chừ có thể khiến bệnh thêm nặng. Ngoài việc điều trị bệnh tại các trung tâm, bệnh viện thì cha mẹ cũng có thể áp dụng ngay phương pháp âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói ngay tại nhà để giúp con cải thiện tình trạng bệnh sớm hơn.

Có thể bạn muốn biết:

• Trẻ chậm nói có phải kém thông minh?
• Khi nào nên cho trẻ đi khám chậm nói? Khám ở đâu tốt?
• Top 7 phương pháp dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ mầm non hay nhất
• Trẻ đi nhón chân và chậm nói: Biểu hiện này có đáng lo?