Người ái kỷ sợ gì nhất? Những điều giúp bạn thấu hiểu họ

Những người ái kỷ thường tỏ ra tự cao tự đại, thích khoe khoang, khoác lác, giỏi thao túng người khác. Thế nhưng sau vẻ ngoài kiêu ngạo, hào nhoáng là sự tự ti và những nỗi sợ nghiêm trọng, dữ dội. Việc hiểu được “người ái kỷ sợ gì nhất” sẽ giúp bạn dễ dàng thấu hiểu, giúp đỡ hoặc có cách đối phó phù hợp với họ.

Người ái kỷ sợ gì nhất? 12 điều khiến họ sợ hãi

Bên ngoài vỏ bọc hào nhoáng, phía sau chiếc mặt nạ kiêu ngạo của người mắc bệnh ái kỷ là sự sợ hãi vô tận. Họ là những kẻ yếu đuối, cực kỳ nhạy cảm và có vô vàn nỗi sợ hãi. Nỗi sợ lớn nhất của họ chính là sợ bản thân tầm thường, sợ không thể duy trì hình ảnh vượt trội được dày công xây dựng.

“Người ái kỷ sợ gì nhất”, những điều khiến người ái kỷ hết sức sợ hãi gồm:

1. Sợ bị phơi bày, vạch trần

Người ái kỷ luôn cố gắng xây dựng một hình tượng hoàn hảo, lý tưởng. Họ tin rằng mình thành công, tài năng, giàu có và quyền lực. Họ xây dựng một cái tôi giả tạo, quyền năng, hiểu biết mọi thứ, vượt trội hơn người khác. Mục đích là để che giấu bản chất thật của con người họ.

Vì thế, họ rất sợ bị phơi bày, sợ hình tượng họ xây dựng sụp đổ, sợ không còn lá chắn để che đậy bản chất thật. Họ sợ hãi khi khuyết điểm, lỗi lầm, sự bất tài của mình bị vạch trần trước mặt người khác.

Lúc này, họ thường phản ứng một cách dữ dội, đổ lỗi cho hoàn cảnh hoặc người khác. Họ cũng sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để khiến bạn mất uy tín. Họ lưu trữ mọi thông tin về bạn mà họ có được một cách bất chính, biến chúng thành công cụ để hạ bệ bạn.

2. Sợ bị bỏ rơi, sợ cô đơn

Người mắc bệnh ái kỷ thường lớn lên trong sự tự tin thái quá, họ mong đợi thế giới sẽ đối xử với họ đặc biệt như cha mẹ họ. Hoặc lớn lên trong sự thiếu thốn tình cảm, quyền lực, bị kiểm soát, bị cha mẹ áp đặt quá nhiều tiêu chuẩn.

Người ái kỷ rất sợ bị bỏ rơi, đặc biệt là những người thân thiết nhất. Điều này khiến họ mất đi nguồn nuôi dưỡng sự ngưỡng mộ và xác nhận, khiến lòng tự trọng mong manh của họ bị tàn phá. Dẫn đến nỗi sợ hãi và bất an nghiêm trọng, dữ dội.

Người mắc chứng tự luyến phụ thuộc vào người khác để được công nhận, hỗ trợ cảm xúc. Họ thường tỏ ra coi thường, hạ thấp người xung quanh để người đó tự ti, phụ thuộc, không bỏ rơi họ.

Họ sẽ làm bất cứ điều gì để trói buộc người xung quanh. Thường nổi cơn thịnh nộ và bày trò trừng phạt, đe dọa nếu bạn rời xa họ. Thậm chí bạn có thể bị “dội bom tình yêu”, một chiến thuật thao túng tâm lý của kẻ ái kỷ để kiểm soát, thao túng bạn, khi bạn vượt khỏi tầm kiểm soát của họ.

3. Người ái kỷ sợ gì nhất? – Sợ bị từ chối, phê bình

Từ chối người ái kỷ nghĩa là bạn đang từ chối vỏ bọc hoàn hảo mà họ cẩn thận xây dựng nhằm gây ấn tượng cho bạn. Điều này khiến họ cảm giác thất bại, bất lực do bị phủ nhận sự tồn tại.

Họ cảm thấy trống rỗng, sợ hãi vì không thể khiến bạn chú ý, không thể đưa bạn vào tầm kiểm soát để thao túng, lợi dụng, thỏa mãn khát vọng được công nhận chú ý.

Đồng thời, họ cũng rất sợ bị phê bình, điều này khiến họ cực kỳ xấu hổ, là nổi kinh hoàng đối với họ. Bị phê bình trực tiếp làm ảnh hưởng đến danh tiếng và hình tượng hoàn hảo mà họ xây dựng.

Nếu ai đó phê bình họ trực tiếp, họ sẽ phủ nhận, đổ lỗi, trốn tránh hoặc chỉ trích, công kích ngược lại. Hoặc họ sẽ cố gắng thao túng cảm xúc, đóng vai nạn nhân, gây ra cảm giác tội lỗi cho người phê bình.

4. Sợ bạn hạnh phúc khi không có họ

Người ái kỷ sợ gì nhất? Có một điều mà người ái kỷ rất sợ hãi, đó chính là sợ bạn hạnh phúc khi không có họ. Điều này thường xảy ra ở người ái kỷ trong tình yêu. Họ sợ bạn thoát khỏi sự kiểm soát của họ.

Việc bạn hạnh phúc mà không phụ thuộc vào họ khiến hình ảnh của bản thân họ bị đe dọa. Họ thường cho rằng, bạn không thể hạnh phúc, không thể sống mà không có họ, bạn phải phụ thuộc vào họ.

Khi bạn hạnh phúc và không không phụ thuộc vào họ, người ái kỷ sẽ thấy mình không còn là trung tâm, bị đe dọa đến hình ảnh của bản thân. Đồng thời, điều này cũng khiến họ cảm thấy ghen tị, mất quyền kiểm soát, làm giảm giá trị mà họ cảm nhận.

5. Người ái kỷ sợ gì nhất? – Sợ mất kiểm soát

Sợ mất kiểm soát cũng là một trong những điều người ái kỷ sợ nhất. Họ rất thích chơi đùa, thao túng, kiểm soát người khác. Việc đưa một người vào tầm kiểm soát khiến họ an tâm, có cảm giác ưu việt, tăng trưởng sự thỏa mãn trong tâm lý của họ.

Khi mọi việc trở nên mất kiểm soát hoặc khi một người vượt khỏi tầm kiểm soát của họ, họ sẽ sợ hãi, bất an. Bằng cách kiểm soát môi trường, các mối quan hệ, cảm xúc của người khác, họ sẽ duy trì được sự ảo tưởng về bản thân.

Đối với họ, việc mất kiểm soát có nghĩa là lớp vỏ bọc, mặt nạ của họ bị sụp đổ. Họ có nguy cơ bị phơi bày bản chất thật sự. Đây là điều họ cực kỳ ghét và cảm thấy vô cùng sợ hãi.

6. Sợ thất bại, sợ người khác vượt trội hơn

Người ái kỷ sợ gì nhất? Đó chính là nỗi sợ thất bại, sợ bị người khác vượt mặt, nổi bật, chiếm lấy sự chú ý của mọi người. Người mắc chứng tự luyến rất sợ thất bại, ngay cả những thất bại nhỏ nhất cũng khiến họ suy sụp, khiến cảm xúc của họ rơi xuống vực sâu.

Họ muốn là trung tâm của sự chú ý, không muốn người khác vượt trội hơn mình. Những người ái kỷ luôn sống trong cảnh giác, coi mọi người là đối thủ cạnh tranh.

Họ không chấp nhận rằng có người giỏi hơn mình. Việc bị người khác vượt qua sẽ khiến họ lo ngại không được công nhận, cảm thấy ghen tị, mất kiểm soát, sợ bị đánh giá, bị đe dọa hình ảnh cá nhân.

Lúc này, họ sẽ đưa đối phương vào danh sách cạnh tranh. Luôn phủ nhận, hạ thấp thành tựu của người đó. Có thể công kích, làm mất uy tín, hình ảnh hoặc thao túng tâm lý để họ thấy tội lỗi với thành công của mình. Hoặc cố gắng tìm kiếm sự công nhận từ người khác để bù đắp cảm giác thua kém.

7. Sợ bị phụ thuộc vào người khác

Một trong những điều người ái kỷ sợ chính là sợ bị phụ thuộc vào người khác. Có một sự thật là, người ái phụ thuộc vào người khác để được công nhân, thỏa mãn cảm xúc. Nỗi sợ phụ thuộc này là một sự mâu thuẫn, họ sợ bị phụ thuộc nhưng lại phụ thuộc vào người khác.

Điều này khiến họ bất lực, cũng khiến họ cảm thấy sợ hãi, lo lắng một ngày bị người khác rằng bản thân phụ thuộc vào người khác. Việc phải dựa vào người khác để thỏa mãn cảm xúc, duy trì sự tự tin khiến người ái kỷ cảm thấy mình yếu đuối.

Ý nghĩ cần có người khác khiến người ái kỷ cảm thấy mâu thuẫn. Bởi họ muốn xây dựng hình tượng là một người độc lập, vượt trội. Đây cũng là lý do mà người ái kỷ cảm thấy sợ hãi khi phải phụ thuộc vào người khác.

8. Sợ bị phớt lờ, không được chú ý

Người ái kỷ sợ nhất điều gì? Đó là nỗi sợ bị phớt lờ, sợ không là trung tâm của sự chú ý. Người mắc chứng tự luyến luôn muốn mình là trung tâm của sự chú ý. Việc bị lờ đi khiến họ không được cung cấp nguồn tự luyến, không được thỏa mãn cảm xúc.

Họ sẽ thấy chán nản, thấy bản thân không có giá trị và chết dần một cách chậm rãi. Họ có thể thích bị ghét, bị cạnh tranh, bị ganh tị hơn là bị phớt lờ. Sự chú ý tiêu cực đối với họ vẫn là sự chú ý, giúp họ được thừa nhận rằng bản thân tồn tại và vượt trội hơn người.

9. Sợ bị cười nhạo

Người mắc chứng tự luyến thường được cho là không có khiếu hài hước. Họ có thể cười nhạo khi bạn bị tai nạn, chấn thương, có thể cười thầm trước những khó khăn của người khác. Nhưng họ cực kỳ ghét và sợ hãi việc bản thân bị người khác cười nhạo.

Họ cực kỳ nhạy cảm, coi trọng bản thân và cũng rất nghiêm túc. Việc trêu đùa hay cười nhạo họ sẽ khiến họ cảm thấy không được đề cao. Bởi lẽ, những gì họ phô bày ra là sự giả tạo, không có thật, và bên trong nó là một cái tôi ám ảnh, trống rỗng, cực kỳ nhạy cảm.

10. Sợ cảm giác hối hận hoặc biết ơn

Người ái kỷ sợ nhất điều gì? Một trong những điều người ái kỷ sợ là cảm giác hối hận. Nhiều người ái kỷ có biết hối hận không. Thực tế, người ái kỷ vẫn có cảm giác hối hận. Thế nhưng họ sợ hãi và từ chối thể hiện cảm giác này.

Người ái kỷ phủ nhận hoàn toàn sự hối hận. Vì với họ, đây là một đặc điểm yếu đuối. Cũng đồng nghĩa với việc thừa nhận rằng họ sai lầm. Nhưng sự kiêu hãnh, ngạo mạn không cho phép họ thừa nhận mình sai. Họ đổ lỗi cho người khác, biến mình thành nạn nhân, không thấy tội lỗi, hối hận khi bóc lột người khác.

Không chỉ vậy, họ còn sợ lòng biết ơn. Đối với họ, đây là dấu hiệu của sự yếu đuối, chấp nhận rằng họ mắc nợ người khác. Người tự luyến nhận định bản thân vượt trội, đặc biệt, độc đáo. Họ không chấp nhận người khác ban ơn cho mình.

11. Sợ bị chỉ trích vì nói dối

Người ái kỷ là bậc thầy lừa dối, thao túng tâm lý của người khác. Họ thường nói dối, phóng đại sự thật để bản thân trở nên ấn tượng hơn. Vì thế, họ rất sợ bị phát hiện và bị chỉ trích bởi những lời nói dối, cường điệu bản thân.

Khi họ thêu dệt mọi thứ bằng những lời nói dối, họ biết rằng mình đang bóp méo sự thật. Họ sợ hãi một ngày nào đó, những lời nói bị ai đó phát hiện. Khi bị phát hiện, chỉ trích vì nói dối, họ thường có cảm giác thế giới giả tạo mình xây dựng sụp đổ.

12. Sợ bệnh tật và cái chết

Một người ái kỷ nói rằng, nỗi sợ lớn nhất của anh ta là sợ bệnh tật và cái chết do chấn thương. Nỗi sợ bệnh tật về thể chất hoặc cái chết do chấn thương cũng là một trong những điều khiến người ái kỷ sợ hãi nhất.

Bệnh tật, sự già nua, mất đi sức khỏe, mất đi tuổi trẻ khiến những giá trị đáng ngưỡng mộ của họ không còn. Họ quan tâm đến sức khỏe, nhan sắc, tiền bạc hơn bao giờ hết. Bởi vì chúng khiến họ gần như mất đi toàn bộ nguồn nuông dưỡng.

Họ luôn sống trong nỗi kinh hoàng về cái chết, đặc biệt là cái chết do chấn thương. Có nhiều người ái kỷ đột nhiên sùng đạo về già. Vì họ sợ địa ngục, họ biết bản thân đã đối xử tệ và bóc lột rất nhiều người.

Những kiểu người mà người ái kỷ sợ nhất

Người ái kỷ gần như luôn phải phụ thuộc vào người khác để nuôi dưỡng cái tôi của họ. Sự chú ý đối với người ái kỷ giống như oxy, nếu không được chú ý, họ sẽ cảm thấy ngạt thở.

Họ thường trút sự mệt mỏi, khó chịu và những khó khăn của mình lên những người xung quanh. Họ so sánh, đối chiếu, đe dọa, bắt nạt, thao túng, hạ thấp người khác. Vì thế, những người xung quanh họ lúc nào cũng thường kiệt sức, mệt mỏi hơn người ái kỷ.

Tuy nhiên, người ái kỷ cũng có những nỗi sợ riêng. Dưới đây là những kiểu người mà người ái kỷ sợ nhất:

1. Người nhìn thấu vẻ ngoài của họ

Người ái kỷ rất sợ những người có thể nhìn thấy lớp mặt nạ, vỏ bọc của họ. Phát hiện ra hành vi và chiến thuật thao túng và họ sử dụng. Họ sợ bị các cá nhân này vạch trần bản chất thật sự của mình.

Đồng thời, họ cũng bất lực vì không thể thu thập được sự chú ý, để nuôi dưỡng cá tôi, thỏa mãn cảm xúc từ những người này. Đối với người ái kỷ, những người này nằm ngoài tầm kiểm soát, khiến họ bất an, lo lắng và cảm thấy lòng tự trọng bị tổn hại.

2. Người có năng lực vượt trội hơn họ

Người ái kỷ cũng sợ  những người thật sự tài giỏi, có năng lực vượt trội hơn họ. Họ cảm thấy hình ảnh cá nhân bị đe dọa, sợ mất đi sự ngưỡng mộ, sợ người khác lấy mất sự chú ý mà họ khát khao.

Người tự luyến luôn mong muốn được công nhận, ngưỡng mộ. Họ nhận định rằng bản thân tài giỏi, đặc biệt, độc đáo. Khi có người thật sự vượt trội, họ cảm thấy bản thân bị lu mờ, sợ bị thay thế.

3. Người có khả năng thấu hiểu và đồng cảm sâu sắc

Người ái kỷ thường có xu hướng né tránh những người có khả năng thấu hiểu và đồng cảm sâu sắc. Bởi vì những người này rất dễ nhìn ra bản chất con người thật sự của họ. Người ái kỷ thường dùng lớp vỏ kiêu ngạo, tự tin để che giấu khuyết điểm và sự bất an.

Người đồng cảm cũng dễ phát hiện những hành vi bất thường và phát hiện chiến thuật thao túng của người ái kỷ. Họ cảm thấy không thể thu hút sự chú ý, không được ngưỡng mộ ngược lại còn bị người khác xem là đáng thương.

4. Người có tư duy độc lập

Những người có tư duy độc lập, có ranh giới cá nhân rõ ràng không dễ bị ảnh hưởng và thao túng tâm lý. Những người này nhìn nhận các vấn đề rất rõ ràng, không bị chi phối bởi cảm xúc và rất khó thao túng cảm xúc. Họ luôn suy luận, đặt ra câu hỏi và dễ phát hiện những sơ hở phía sau vỏ bọc hoàn hảo, lý tưởng mà người ái kỷ dựng nên.

5. Nạn nhân trước đây của họ

Người ái kỷ có thể cảm thấy sợ hãi với nạn nhân trước đây của họ, nhất là người đã thoát khỏi tầm kiểm soát. Họ sợ bị vạch trần, sợ nạn nhân tiết lộ những hành vi thao túng, lợi dụng mà họ đã làm, khiến hình ảnh của họ bị tổn hại.

Người ái kỷ cũng rất sợ nạn nhân của họ trả thù hoặc đối đầu. Đặc biệt là khi nạn nhân đã trở nên mạnh mẽ, tài giỏi, hồi phục sau những tổn thương họ gây ra. Tuy nhiên, nỗi sợ này không đến từ sự hối lỗi hay ăn năn, mà đến từ nỗi sợ bị trả thù, sợ tổn hại danh tiếng.

6. Người trung thực, không sợ sự thật

Những người trung thực, có thể đối đầu mọi việc, không sợ hãi với sự thật dễ khiến người ái kỷ sợ hãi. Những người này thường khó kiểm soát, không bị thao túng bởi các chiêu trò. Người trung thực, không sợ sự thật thường nhìn thẳng vào hành vi và nói ra sự thật, không e dè khi thách thức hành vi của người ái kỷ.

Hậu quả của những nỗi sợ ở người ái kỷ

Nỗi sợ của người ái kỷ ảnh hưởng đến bản thân họ và cả những người xung quanh. Việc hiểu rõ người ái kỷ sợ gì nhất sẽ giúp chúng ta có cách ứng xử phù hợp, hiểu hơn về họ. Từ đó ngăn ngừa nguy cơ họ xuất hiện hành vi cực đoan, nguy hiểm.

Hậu quả của việc gia tăng nỗi sợ ở người ái kỷ như sau:

• Tăng cường hành vi phòng thủ: Khi cảm thấy sợ hãi, bị đe dọa, họ sẽ phản bác hoặc có hành vi công kích, chỉ trích một cách gay gắt để bảo vệ cái tôi.
• Tăng cường hành vi thao túng Gaslighting: Thao túng thực tế, khiến người khác nghi ngờ sự thật. Bắt đầu hoài nghi những điều họ biết có phải là thật hay không.
• Cô lập bản thân: Chỉ duy trì mối quan hệ với những người bị kiểm soát, phụ thuộc. Hạn chế tránh tiếp xúc với người mà họ cho là nguy hiểm.
• Suy giảm sức khỏe: Nỗi sợ khiến người ái kỷ dễ mắc các rối loạn sức khỏe tâm thần khác như trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn sử dụng chất.
• Tăng cường hành vi tự hủy hoại: Có hành vi tự hủy hoại bản thân hoặc người xung quanh. Trở nên sa đọa, lạm dụng chất, tiêu tiền vô tội vạ…
• Có hành vi trả thù: Tăng cảm giác thù địch và sự hận thù khi họ quá sợ hãi việc bị vạch trần. Họ sẽ tìm cách trả thù, hạ bệ những người chống lại họ.

Rối loạn nhân cách ái kỷ là bệnh lý tâm thần thuộc nhóm rối loạn nhân cách. Người mắc chứng ái kỷ thường không nhận biết được vấn đề mà bản thân họ gặp phải. Nếu sống hoặc làm việc với một người ái kỷ, bạn cần hiểu rõ họ để bảo vệ chính mình, đồng thời giúp họ nhận ra vấn đề của bản thân.

Có thể bạn quan tâm:

• 15 cách đối phó với người ái kỷ đơn giản mà hiệu quả
• Tâm lý đàn ông khi say rượu: Thích & ghét gì? Điều cần biết

Nguồn tham khảo: 

• https://www.psychologytoday.com/intl/blog/narcissism-demystified/202005/narcissists-greatest-fears
• https://psychcentral.com/blog/narcissism-decoded/2017/06/narcissists-greatest-fear#1