Vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển con người

Rất nhiều các nghiên cứu đều đã chỉ ra vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển của con người hiện nay. Bởi thế mà hiện nay, ngành tâm lý đang ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn, được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực, ngành nghề để mang đến những giá trị tích cực hơn cho đời sống mỗi ngày.

Hiểu rõ về vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển của con người

Tâm lý học đang là một trong những lĩnh vực có sự phát triển vượt bậc trong những năm gần đây, xuất hiện trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề. Đặc biệt khi tỷ lệ những người mắc các vấn đề tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực đang ngày càng tăng lên và dùng thuốc không phải lúc nào cũng có tác dụng tốt thì trị liệu tâm lý luôn là biện pháp được hướng đến.

Vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển con người đang ngày càng được quan tâm và khẳng định rõ ràng hơn. Bằng chứng là trước đây khi nhắc đến tư vấn tâm lý, nhiều người vẫn cảm thấy đó là điều gì đó rất xa vời nhưng hiện nay đã bắt đầu được quan tâm hơn, được nhiều người tìm đến hơn.

Vậy vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển con người là gì?

Tâm lý học giúp giải quyết những khó khăn trong giáo dục

Trong những năm gần đây, tỷ lệ học sinh ở mọi cấp bậc bị trầm cảm do áp lực học tập, khó khăn trong việc hòa hợp với môi trường học đường đang ngày càng tăng lên. Các khảo sát cũng cho thấy phần lớn trẻ đều gặp các vấn đề tâm lý có liên quan đến lực từ trường lớp khiến cho chất lượng cuộc sống, tinh thần đều suy giảm.

Vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển con người được biểu hiện một cách rất rõ nét trong môi trường học đường. Tâm lý học giúp giải quyết rất nhiều vấn đề vướng mắc, căng thẳng của học sinh trong suốt quá trình học tập hay trong các mối quan hệ xung quanh để học sinh có tinh thần thoải mái, tích cực nhất khi đến trường.

Nhiều trẻ bị bạn bè cô lập, bị gia đình tạo áp lực khiến tâm trí nhiều loạn, bi quan, mất tự tin, thậm chí có các hành vi tự sát vì không được ai hỗ trợ. Tâm lý của trẻ luôn trở nên nặng nề, mất tập trung, ủ rũ, không còn hứng thú làm việc gì khiến chất lượng cuộc sống, sức khỏe hay học tập đều đi xuống.

Ứng dụng tâm lý học vào môi trường giáo dục thường được gọi là tham vấn tâm lý học đường. Không chỉ học sinh mà chính các thầy cô giáo hay cả các phụ huynh cũng được khuyến khích tham gia tư vấn tâm lý học đường để có thể nắm bắt được suy nghĩ, cảm xúc và hỗ trợ con trong các hoạt động hay học tập thường ngày.

Thực tế rất nhiều học sinh đã và đang được giúp đỡ về mặt tinh thần nhờ các liệu pháp tâm lý trị liệu. Trẻ hiểu rõ hơn về những băn khoăn trong tâm trí, xoa dịu được những lắng lo trong lòng, dần lấy lại sự tự tin để sẵn sàng đối phó với bất cứ khó khăn nào có thể gặp ở cả hiện tại và tương lai.

Vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển nhân cách của con người

Các nghiên cứu chỉ ra, các yếu tố ảnh hưởng đến nhân cách của một người thường bao gồm di truyền, sự tác động của môi trường, giáo dục; tuổi thơ; giao tiếp.. Đặc biệt hoàn cảnh sống hay những tác động trong môi trường, các mối quan hệ giao tiếp hằng ngày có thể thay đổi đáng kể tính cách của một người.

Chẳng hạn một đứa trẻ dù có cha mẹ hiền lành nhưng nếu thường xuyên tiếp xúc với cha mẹ xấu, tiếp xúc với các nội dung tiêu cực bạo lực không phù hợp thì hoàn toàn vẫn có thể hình thành tâm lý, nhân cách thiếu chín chắn, hay bốc đồng.

Chính từ những điều này mà vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển nhân cách của con người cũng bắt đầu được quan tâm. Đặc biệt với các đối tượng như trẻ nhỏ cần sớm phát hiện và nắm bắt được các tư tưởng lệch lạc của con để kịp thời điều chỉnh, loại bỏ những nhận thức sai lầm có thể ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách của trẻ.

Tâm lý học sẽ thông qua quá trình trò chuyện, quan sát hành vi, cách ứng xử của từng người để nắm bắt được xu hướng tính cách của họ. Chuyên gia tâm lý cũng có thể tìm hiểu về các yếu tố tác động đến nhân cách của người đó. Khi nắm bắt được đầy đủ các yếu tố này, việc điều chỉnh lại tư duy, tính cách của một người sẽ đạt được hiệu quả tốt hơn.

Tâm lý học giúp hiểu rõ hơn về bản thân

Chúng ta thường có xu hướng cố gắng hiểu về người khác, muốn biết người khác nghĩ gì, cảm thấy thế nào nhưng lại quên mất việc tìm hiểu về chính mình. Có những lúc chúng ta cảm thấy buồn bã, mệt mỏi, lạc lõng nhưng cũng chẳng thể hiểu vì sao lại như thế.

Bản thân chúng ta lại không thể hiểu được về mình thì không thể nào giúp đỡ được người khác. Bởi thế, vai trò của tâm lý trong khía cạnh giáo dục và phát triển con người càng được khẳng định rõ hơn. Hiểu về bản thân mới giúp chúng ta phát triển và hoàn thiện hơn mỗi ngày.

Cần hiểu rằng quá trình phát triển của con người không chỉ đơn thuần là về mặt thể chất, mà còn nằm ở mặt nhân cách, nhận thức. Một người có tầm vóc cao lớn, vượt trội nhưng có nhân cách xấu xa, nhận thức hạn hẹp thì không thể được coi là phát triển toàn diện.

Vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển của con người chính là để chúng ta có thể hiểu rõ được bản ngã, nội tâm mong muốn của chính bản thân chứ không phải một ai khác. Bạn cần học cách tự đối diện với cảm xúc, nỗi căng thẳng của bản thân thay vì chỉ luôn tìm cách chạy trốn, từ đó dần khám phá sâu vào đời sống nội tâm của chính mình.

Tâm lý học giúp định hướng tương lai

Bạn đã bao giờ tự hỏi rằng, mình là ai, mình cần gì, mình muốn gì? Bạn có đảm bảo rằng mình hiểu rõ về chính mình? Bạn có bao giờ rơi vào khủng hoảng bởi chính những rắc rối trong tâm trí mà tự bản thân mình tạo ra? Bạn có bao giờ cảm thấy mất định hướng vào tương lai vì không hiểu rõ mình cần phải làm gì?

Khi đã thực sự hiểu rõ về bản thân vì việc xây dựng lộ trình hay định hướng tương lai cũng đạt kết quả tốt hơn. Vai trò này của tâm lý học trong giáo dục và phát triển con người đang được áp dụng rất nhiều với các học sinh cuối cấp để gia tăng cơ hội lựa chọn nghề nghiệp đúng đắn, phù hợp với năng lực và sở thích của bản thân.

Thực tế có rất nhiều người ngay cả khi đã bước sang tuổi 20, 30 nhưng vẫn không thực sự tìm được hứng thú trong bất cứ công việc nào, không có sở thích nào. Điều này khiến họ cảm thấy cuộc sống ngày càng tẻ nhạt, không có niềm vui, trở nên chán nản, mất động lực trong cuộc sống cho dù không có các sự cố gây sang chấn hay căng thẳng tâm lý.

Với những tình trạng này cũng hoàn toàn có thể giải quyết thông qua tâm lý học. Không chỉ khẳng định vai trò quan trọng trong khía cạnh giáo dục, tâm lý học còn giúp con người phát triển hơn thông qua chính những việc đơn giản nhất như lựa chọn ngành nghề phù hợp và khơi gợi niềm đam mê, hứng thú trong mọi hoạt động hằng ngày.

Tâm lý học giúp nâng cao chất lượng đời sống

Theo các chuyên gia, tâm lý học là một ngành khoa học nghiên cứu sâu vào tâm trí để làm rõ được bản chất, hành vi, tư duy và cảm xúc của mỗi người. Con người ngày càng ứng dụng vai trò tâm lý học vào trong nhiều lĩnh vực, từ giáo dục, kinh tế, chính trị, xã hội, y học, triết học và rất nhiều các khía cạnh khác giúp phát triển đời sống của mỗi người ở mức tốt nhất.

Tâm lý học hướng dẫn mỗi người các biện pháp thư giãn và kiểm soát cảm xúc của bản thân, hạn chế tích tụ các cảm xúc tiêu cực trong tâm trí. Sức khỏe tinh thần cũng quan trọng không kém sức khỏe thể chất, tuy nhiên lại không quá người quan tâm đến điều này.

Thực tế không thể phủ nhận rằng, một người có sự am hiểu về tâm lý, biết cách kiểm soát thường luôn giải quyết tình huống hay các sự cố một cách bình tĩnh. Tâm lý thoải mái, vui vẻ, tích cực luôn khiến con người giải quyết các vấn đề theo hướng nhẹ nhàng hơn, hạn chế được các tình huống bốc đồng không mong muốn.

Thể chất và tinh thần luôn có mối liên hệ mật thiết với nhau nên khi tâm trí thư giãn, vui vẻ bạn cũng sẽ thấy ăn ngon hơn, ngủ sâu hơn, cơ thể khỏe mạnh hơn mỗi ngày. Các hormone được tiết ra khi cơ thể khỏe mạnh và hạnh phúc cũng giúp gia tăng khả năng tập trung và hoàn thành tốt công việc hay học tập. Đây cũng là những vai trò quan trọng của tâm lý học trong giáo dục và phát triển con người luôn được hướng tới. 

Rất nhiều các nghiên cứu hiện nay đều đã chứng minh những vai trò quan trọng của tâm lý học trong giáo dục và phát triển của con người. Tâm lý học đang ngày càng phổ biến và được đưa vào ứng dụng bằng cả hình thức trực tiếp và gián tiếp để bất cứ ai cũng có thể tiếp cận khi cần thiết.